ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

SHARE SHARE PRINT SEND
Fit_______________________.jpg

Γενικά για τις διατροφικές διαταραχές

Οι διατροφικές διαταραχές ή αλλιώς διαταραχές της πρόσληψης τροφής χαρακτηρίζονται από μια διαταραγμένη σχέση του ατόμου με την διατροφή του, καθώς μέσω του φαγητού γίνεται μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν προβλήματα που σχετίζονται με την προσωπικότητα και την ψυχολογία του.

Οι διατροφικές διαταραχές, σύμφωνα με το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο, μπορούν να έλθουν ως αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων που μπορεί να συνυπάρχουν. Πολιτισμικές επιρροές, βιολογικοί παράγοντες, θέματα που άπτονται της οικογενειακής δυναμικής, παράγοντες προσωπικότητας και τραυματικά γεγονότα της προσωπικής ιστορίας του ατόμου, μπορούν να λειτουργήσουν ως προδιαθεσικοί παράγοντες για την έκλυση κάποιας διατροφικής διαταραχής.

Ποιες είναι οι κύριες διατροφικές διαταραχές;

Όταν μιλάμε για διατροφικές διαταραχές, συνήθως μιλάμε για την νευρική ανορεξία και την νευρική βουλιμία.

Η νευρική ανορεξία

Η νευρική ανορεξία αποτελεί μια πολύ σοβαρή νόσο η οποία μπορεί να είναι δυνητικά θανατηφόρος, καθώς το άτομο επιβάλλει στον εαυτό του πολύ αυστηρούς περιορισμούς στο φαγητό και αρνείται να διατηρήσει το κατώτερο φυσιολογικό του βάρους καθώς υπερεκτιμά το βάρος του και φοβάται συνεχώς ότι θα παχύνει. Υπάρχει ταυτόχρονα ένα έντονο άγχος που αφορά την εικόνα του σώματος του ατόμου η οποία συνδέεται άμεσα με την αυτοεκτίμησή του. Στις γυναίκες πάσχουσες, οι οποίες αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών, εμφανίζεται και διακοπή του έμμηνου κύκλου ως αποτέλεσμα της γενικότερης βιολογικής απορρύθμισης που επιφέρει η ανορεξία.

Υπάρχουν δύο τύποι ανορεξίας: ο περιοριστικός τύπος και ο τύπος υπερφαγίας. Κατά τον περιοριστικό τύπο, το άτομο δεν προβαίνει σε επεισόδια κατά τα οποία καταναλώνει μεγάλες ποσότητες φαγητού (υπερφαγικά επεισόδια) ή χρησιμοποιεί κάποια εκκαθαριστική μέθοδο προκειμένου να μην προσλάβει τις θερμίδες που κατανάλωσε (πχ αυτοπροκαλούμενος εμετός, χρήση καθαρτικών ή άλλο). Κατά τον τύπο υπερφαγίας, το άτομο παράλληλα με την αυστηρή στέρηση της τροφής εμφανίζει και επεισόδια κατά τα οποία καταναλώνει μεγάλες ποσότητες φαγητού, τα οποία μπορεί να ακολουθούν και καθαρτικές συμπεριφορές (εμετοί, καθαρτικά, διουρητικά κ.α.).

Για την αντιμετώπιση της νευρικής ανορεξίας είναι πάρα πολύ σημαντική η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών επιστημόνων υγείας (ψυχολόγος, διαιτολόγος, ιατρός), προκειμένου η νόσος να αντιμετωπιστεί τόσο σε διατροφικό όσο και σε ψυχολογικό και βιολογικό επίπεδο. Κατά την θεραπεία, το άτομο καλείται να επανεκπαιδευτεί όσον αφορά στη σχέση του με το φαγητό και να δημιουργήσει λειτουργικότερους τρόπους διαχείρισης των συναισθημάτων του. Η ψυχολογική θεραπεία θα εστιάσει επίσης και στην εικόνα σώματος του ατόμου προκειμένου να επιτύχει μια υγιέστερη αυτοεικόνα και μια αυξημένη αυτοεκτίμηση. Σε αρκετές περιπτώσεις η ψυχολογική θεραπεία φέρνει στο επίκεντρο και την οικογένεια του ασθενούς, εμπλέκοντάς την τόσο στην ευθύνη της δημιουργίας του συμπτώματος όσο και στην ευθύνη της λύσης του.

Η νευρική βουλιμία

Η βουλιμία ετυμολογικά προέρχεται από τις λέξεις «βους» (βόδι) και «λιμός» (πείνα) και χαρακτηρίζεται από α) επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας, β) επανειλημμένη αντισταθμιστική συμπεριφορά για να αποτραπεί η αύξηση του βάρους και γ) αυτοεκτίμηση η οποία επηρεάζεται υπέρμετρα από το σχήμα και το βάρος του σώματος, για διάστημα μεγαλύτερο από δύο φορές την εβδομάδα για τρεις μήνες.

Υπάρχουν δύο τύποι βουλιμίας: ο καθαρτικός, όπου μετά το επεισόδιο υπερφαγίας ακολουθούν καθαρτικές συμπεριφορές (πχ πρόκληση εμετού ή χρήση καθαρτικών/διουρητικών) και ο μη καθαρτικός, όπου οι αντισταθμιστικές συμπεριφορές δεν είναι καθαρτικού τύπου (πχ νηστεία ή έντονη σωματική άσκηση).

Υπάρχουν άλλες διατροφικές διαταραχές εκτός από την βουλιμία και την ανορεξία;

Πράγματι, συχνά παρουσιάζονται διατροφικές διαταραχές που δεν μπορούν να ταξινομηθούν σε μία από τις προαναφερθείσες κατηγορίες, δηλαδή δεν έχουν τα χαρακτηριστικά ούτε της νευρικής Ανορεξίας, ούτε της νευρικής Βουλιμίας αποκλειστικά. Οι διαταραχές αυτές ονομάζονται Διατροφικές Διαταραχές μη Προσδιοριζόμενες Αλλιώς (EDNOS) και σε αυτές εντάσσονται μικτοί τύποι ανορεξίας – βουλιμίας και η Διαταραχή Υπερφαγίας ή Αδηφαγική Διαταραχή (συχνά επεισόδια υπερφαγίας χωρίς τακτικές αντισταθμιστικές συμπεριφορές). Επιπλέον, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η σχέση με το φαγητό μπορεί να είναι διαταραγμένη χωρίς εντούτοις να μπορούμε να μιλήσουμε ξεκάθαρα για Διατροφική Διαταραχή. Τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να είναι η παχυσαρκία και  η ορθορεξία (έντονη ενασχόληση με «υγιεινό» τρόπο διατροφής και άσκησης).

Πώς αντιμετωπίζονται οι Διατροφικές Διαταραχές;

Οι Διατροφικές Διαταραχές λόγω της πολυπλοκότητάς τους συχνά χρειάζονται μια διεπιστημονική ομάδα (ψυχολόγος, διατροφολόγος, ιατρός) προκειμένου να αντιμετωπιστούν επιτυχώς. Στόχους του θεραπευτικού πλάνου αποτελούν η δημιουργία μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό και η επεξεργασία και διευθέτηση όλων των παραγόντων που συντελούν στην έκλυση και τη διαιώνιση της Διατροφικής Διαταραχής.

Γιατί να απευθυνθεί κάποιος με Διατροφική Διαταραχή σε έναν Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπευτή; Ποιος είναι ο ρόλος του στην αντιμετώπισή τους;

Ο ρόλος της ψυχοθεραπείας στην αντιμετώπιση των Διατροφικών Διαταραχών είναι κομβικής σημασίας, καθώς οι ψυχολογικές δυσκολίες συναντώνται τόσο ως προδιαθεσιακοί παράγοντες όσο και ως εκλυτικοί και διαιωνιστικοί των Διατροφικών Διαταραχών.

 

Άλυτες ενδοψυχικές συγκρούσεις, καταπιεσμένα συναισθήματα, τραύματα, δυσλειτουργικοί τρόποι συνδιαλλαγής και μοτίβα επικοινωνίας, άκαμπτες πεποιθήσεις και λανθασμένες προσδοκίες βρίσκονται πάντα κάτω από την εκδήλωση μιας διαταραγμένης σχέσης με το φαγητό.

 

Ο ρόλος του ψυχολόγου – ψυχοθεραπευτή έγκειται στην επεξεργασία και την επίλυση των παραπάνω θεμάτων προκειμένου ο θεραπευόμενος να δημιουργήσει μια υγιή και λειτουργική σχέση τόσο με το φαγητό όσο και - το κυριότερο - με τον εαυτό του.